به‌عنوان مثال تصور کنید شخصی به کامپیوتر یک بانک حمله کرده و مقداری از پول‌ها را به‌حساب خود واریز می‌کند، برای این مجرم می‌توان مجازات شبیه یک سارق بانک را در نظر گرفت. اما زمانی که یک خلافکار اینترنتی، یک نرم‌افزار دارای کپی‌رایت را قفل‌شکنی کرده و در اختیار همه مردم دنیا قرار می‌دهد، چه مجازاتی را می‌توان برایش در نظر گرفت .
در این پست متن کامل قانون مجازات جرایم رایانه ای و اینترنتی جمهوری اسلامی ایران را باهم مرور می کنیم تا بیشتر به قانونی که قرار است روزی به عنوان قانون سایبر شناخته شود آشنا شویم .
بخش اول: تعاریف
ماده?- در این قانون اصطلاحات در معانی ذیل بکار رفته‌اند:
الف- سیستم رایانه ای (Computer System)
هر نوع دستگاه یا مجموعه ای از دستگاههای متصل سخت‌افزاری ـ نرم‌افزاری است که از طریق اجرای برنامههای پردازش خودکار داده عمل می‌کند.
ب- سیستم مخابراتی (Comunication System) هر گونه انتقال الکترونیکی اطلاعات بین یک منبع (فرستنده, منبع نوری) و یک گیرنده یا آشکارساز نوری از طریق یک یا چند مسیر ارتباطی بوسیله پروتکل‌هایی که برای گیرنده قابل فهم و تفسیر باشد .
ج- داده رایانه‌ای(Computer Data)
هر نمادی از وقایع، اطلاعات یا مفاهیم به شکلی مطلوب برای پردازش در یک سیستم رایانه‌ای که شامل برنامه‌ای مناسب است و باعث می‌شود که سیستم رایانه‌ای عملکرد خود را به مرحله اجرا گذارد. داده دارای ارزش مالی است.
د- داده محتوا(Content Data)
هر نمادی از موضوعات، مفاهیم یا دستورالعمل‌ها نظیر متن، صوت یا تصویر، چه به صورت در جریان یا ذخیره شده که جهت برقراری ارتباط میان سیستم‌های رایانه‌ای یا پردازش توسط شخص یا سیستم رایانه‌ای بکار گرفته شده و بوسیله? سیستم رایانه‌ای ایجاد شود.
هـ - داده حاصل از تبادل داده محتوا(traffic data)
هرگونه داده‌ای که توسط رایانه ها در زنجیره ارتباطات تولید می‌شود تا ارتباطی را از مبدأ تا مقصد مسیریابی کند و شامل مبدأ ارتباط، مقصد ، مسیر، زمان، تاریخ، اندازه، مدت زمان و نوع خدمات اصلی و غیره خواهد بود.
و- اطلاعات(information)
داده، متن، تصویر، صدا، کد، برنامه رایانه‌ای، نرم‌افزار و پایگاه داده یا مایکروفیلم یا مایکروفیش ایجاد شده رایانه ای می‌باشد.
ز- اطلاعات مشترک(Subscrible information) هر گونه اطلاعاتی که در دست تأمین کننده خدمات وجود داشته و مربوط به مشترک آن خدمات بوده و شامل نوع خدمات ارتباطی و پیش‌نیازهای فنی و دوره استفاده از آن خدمات، هویت مشترک، آدرس IP یا پستی یا جغرافیایی، شماره تلفن و سایر مشخصات شخصی وی می شود.
ح- تأمین کننده خدمات(Service Provider)
هر شخص حقیقی یا حقوقی است که برای کاربر خدماتش امکان برقراری ارتباط با سیستم کامپیوتری را فراهم آورده یا داده رایانه ا ی را به جای ارائه دهنده خدمات ارتباطی یا کاربران آن پردازش یا ذخیره می‌کند.
بخش دوم : جرایم ومجازاتها
فصل اول- جرایم علیه محرمانگی دادهها و سیستم‌های رایانه‌ای و مخابراتی
مبحث اول - دسترسی غیرمجاز
ماده?- هر کس عمداً و بدون مجوز، با نقض تدابیر حفاظتی داده ها یا سیستم رایانه‌ای یا مخابراتی، به آنها دسترسی یابد به جزای نقدی از یک میلیون ریال تا شش میلیون ریال یا به حبس از نود و یک روز تا یک سال محکوم می‌گردد.
مبحث دوم- شنود و دریافت غیرمجاز
ماده?- هر کس عمداً و بدون مجوز دادههای در حال انتقال غیر عمومی در یک ارتباط خصوصی به، یا از یک یا چند سیستم رایانه‌ای یا مخابراتی یا امواج الکترومغناطیسی شنود یا دریافت نماید به حبس از نود و یکروز تا یکسال یا پرداخت جزای نقدی از یک میلیون ریال تا شش میلیون ریال محکوم خواهد شد.
مبحث سوم: جرایم علیه امنیت
ماده ?- هرکس عمداً و بدون مجوز نسبت به دادههای سری در حال انتقال یا موجود در سیستم‌های رایانه‌ای یا مخابراتی یا حامل داده که واجد ارزش برای امنیت داخلی یا خارجی کشور باشد، مرتکب اعمال زیر شود به مجازات‌های زیر محکوم می‌گردد:
الف ـ دسترسی به دادههای موضوع این ماده یا تحصیل آنها به حبس از یک تا سه سال و جزای نقدی از ده میلیون ریال تا صد میلیون ریال
ب ـ قرار دادن دادههای مذکور در دسترس اشخاص فاقد صلاحیت دسترسی به حبس از دو تا ده سال
ج ـ افشا و یا قرار دادن دادههای مذکور در دسترس دولت، سازمان، شرکت، قدرت و یا گروه بیگانه یا عاملین آنها به حبس از پنج تا پانزده سال
تبصره? ـ دادههای سری، داده‌هایی هستند که افشاء آنها به امنیت کشور و یا منافع ملی صدمه وارد سازد.
تبصره ? ـ آیین نامه طرز تعیین و تشخیص دادههای سری و نحوه طبقه‌بندی و حفاظت آنها ظرف سه ماه از تاریخ تصویب این قانون توسط وزارت دادگستری و با همکاری وزارتخانه‌های کشور، اطلاعات، ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات و دفاع وپشتیبانی نیروهای مسلح تهیه و به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید.
ماده ? ـ هر کس به قصد دسترسی به دادههای سری موضوع ماده ? با نقض تدابیر امنیتی، به سیستم‌های رایانه‌ای و مخابراتی مربوط دست یابد به حبس از شش ماه تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون ریال تا سی میلیون ریال محکوم خواهد شد.
ماده ? ـ هر یک از مأمورین دولتی که به‌نحوی امین، مسئول حفظ، امنیت و یا حفاظت فنی دادههای موضوع ماده ? این قانون و یا سیستم‌های مربوط باشد، در اثر بی‌احتیاطی، بی‌مبالاتی و یا عدم رعایت اصول حفاظتی سبب دسترسی اشخاص فاقد صلاحیت دسترسی به دادهها حامل دادهها و یا سیستم‌های مذکور در ماده فوق گردند، به حبس از شش ماه تا دو سال و محرومیت از خدمات دولتی تا پنج سال و یا پرداخت جزای نقدی از پنج. میلیون ریال تا سی میلیون ریال محکوم می‌گردد.
فصل دوم: جرایم علیه صحت و تمامیت دادهها و سیستم‌های رایانه‌ای و مخابراتی
مبحث اول: جعل
ماده?- هر کس به قصد تقلب، داده های رایانه ای و مخابراتی دارای ارزش اثباتی را تغییر داده یا ایجاد ، محو یا متوقف نماید، مرتکب جعل رایانه ای بوده و علاوه بر جبران خسارت وارده، به حبس از یک سال تا هفت سال یا به پرداخت جزای نقدی از ده میلیون تا پنجاه میلیون ریال محکوم خواهد شد.
ماده?- هرکس دادههای مذکور در ماده ? را با علم به مجعول بودن آنها، مورد استفاده قرار دهد، علاوه بر جبران خسارات وارده به حبس از یکسال تا پنج سال و یا به پرداخت جزای نقدی از ده میلیون ریال تا پنجاه میلیون ریال محکوم خواهد شد.
مبحث دوم: تخریب وایجاد اختلال در دادهها
ماده?- هر کس به قصد اضرار، دادههای دیگری را از سیستم رایانه‌ای یا مخابراتی یا ازحامل‌های داده پاک نماید یا صدمه بزند یا دستکاری کند یا غیر قابل استفاده نمایدو یا به هر نحو تخریب یا مختل نماید به طوریکه منتهی به ضرر غیر شود به حبس از شش ماه تا دو سال و یا به پرداخت جزای نقدی از دو میلیون ریال تا بیست میلیون ریال محکوم می‌گردد
مبحث سوم: اختلال در سیستم
ماده??- هر کس عمدا با انجام اعمالی از قبیل وارد کردن، انتقال دادن، ارسال، پخش، صدمه زدن، پاک کردن، ایجاد وقفه، دستکاری یا تخریب دادهها یا امواج الکترومغناطیسی، سیستم رایانه‌ای یا مخابراتی دیگری را غیر قابل استفاده کرده یا عملکرد آنها را مختل نماید به حبس از شش ماه تا دو سال و یا به پرداخت جزای نقدی از دو میلیون ریال تا بیست میلیون ریال محکوم می‌گردد.
مبحث چهارم: ممانعت از دستیابی
ماده??- هر کس عمدا از طریق سیستم رایانه‌ای یا مخابراتی یا بوسیله امواج الکترومغناطیسی و با انجام اعمالی از قبیل مخفی کردن دادهها، تغییر رمز ورود ویا رمزنگاری دادهها، مانع دستیابی اشخاص مجاز به دادهها یا سیستم رایانه‌ای یا مخابراتی گردد به حبس از نود و یک روز تا یک سال و یا به پرداخت جزای نقدی از یک میلیون ریال تا ده میلیون ریال محکوم می‌گردد.
فصل سوم:کلاهبرداری
ماده??- هر کس با انجام اعمالی نظیر وارد کردن ، تغییر ، محو ،ایجاد، توقف دادهها یا مداخله در عملکرد سیستم و نظایر آن، از سیستم رایانه‌ای یا مخابراتی سوء استفاده نماید و از این طریق وجه یا مال یا منفعت یا خدمات مالی یا امتیازات مالی برای خود یا دیگری تصاحب یا تحصیل کند در حکم کلاهبردار محسوب و به حبس از یک سال تا هفت سال و پرداخت جزای نقدی معادل وجه یا مال یا قیمت منفعت یا خدمات مالی یا امتیازات مالی که تحصیل کرده است، محکوم می‌شود.
تبصره: مجازت شروع به این جرم ، حداقل مجازات حبس مقرر خواهد بود
فصل چهارم: جرایم مرتبط با محتوا
ماده??- هر کس از طریق سیستم رایانه ای یا مخابراتی محتویات مستهجن از قبیل نمایش اندام جنسی زن و مرد یا نمایش آمیزش یا عمل جنسی صریح انسان یا انسان با حیوان را تولید کند یا منتشر سازد یا مورد هر قسم معامله قرار دهد، به حبس از نودو یک روز تا یک سال یا پرداخت جزای نقدی از یک میلیون ریال تا ده میلیون ریال و یا به هر دو مجازات محکوم خواهد شد.
تبصره ?: چنانچه محتویات موضوع این ماده در دسترس اشخاص زیر ?? سال تمام قرار داده شود یا برای آنها منتشر یا ارائه گردد مرتکبین به حداکثر یک یا هر دو مجازات مقرر محکوم خواهند شد.
تبصره ?: تولید محتویات غیر واقعی با قصد انتشار یا معامله مشمول مقررات این ماده است.
ماده??- هر کس از طریق سیستم رایانه ای یا مخابراتی مرتکب اعمال زیر شود، در مورد جرایم موضوع بند الف به حبس از یک سال تا سه سال یا جزای نقدی از سه میلیون تا پانزده میلیون ریال یا به هر دو مجازات و در مورد جرایم موضوع بند ب و ج به حبس از سه ماه و یک روز تا یک سال یا جزای نقدی از یک میلیون تا ده میلیون ریال یا به هر دو مجازات محکوم خواهد شد.
الف) محتویات مستهجن از قبیل نمایش اندام جنسی یا نمایش آمیزش یا عمل جنسی اشخاص زیر ?? سال یا ظاهراً زیر ?? سال تمام تولید یا ارایه یا منتشر یا ذخیره سازی یا تهیه نماید یا در دسترس دیگران قرار دهد.
ب ) به منظور دستیابی اشخاص زیر ?? سال تمام به محتویات موضوع بند الف این ماده یا ماده قبل، مبادرت به تبلیغ یا تحریک یا تشویق یا دعوت یا فریب یا تهدید آنها نموده یا طریق دستیابی به محتویات مذکور را تسهیل نموده یا آموزش دهد.
ج) به منظور ارتکاب جرایم و انحرافات جنسی یا سایر جرایم یا خودکشی یا استمال مواد روانگردان اشخاص زیر ?? سال تمام را آموزش داده یا تبلیغ یا تحریک یا تهدید تشویق یا دعوت نموده یا فریب دهد یا طریق ارتکاب یا استعمال آنها را تسهیل نماید.
تبصره ?: تولید یا ذخیره سازی یا تهیه محتویات غیر واقعی چنانچه به قصد ارایه یا انتشار یا قرار دادن در دسترس دیگران نباشد از شمول این ماده مستثنی است.
تبصره?: مفاد دو ماده فوق شامل آن دسته از محتویاتی که برای استفاده متعارف علمی یا هر مصلحت عقلایی دیگر ارایه می گردد، نخواهد بود.
ماده ??- هر کس از طریق سیستم رایانه ای یا مخابراتی فیلم یا تصویر یا صوت دیگری را تغییر دهد یا تحریف نماید و منتشر سازد یا با علم به تحریف یا تغییر، انتشار دهد، به نحوی که منجر به هتک حرمت یا ضرر غیر گردد به حبس از سه ماه ویک روز تا شش ماه یا جزای نقدی از یک میلیون تا ده میلیون ریال محکوم خواهد شد.
تبصره: ارتکاب جرم موضوع این ماده نسبت به مقام رهبری یا روسای قوای سه گانه مستوجب حداکثر حبس یا جزای نقدی مقرر در این ماده خواهد بود.
ماده??- هر کس از طریق سیستم رایانه ای یا مخابراتی فیلم یا تصویر یا صوت یا اسرار خصوصی یا خانوادگی دیگری را بدون رضایت وی منتشر نماید یا در دسترس دیگران قرار دهد، به نحویکه منجر به ضرر غیر گردد یا عرفاً موجب هتک حیثیت وی شود به حبس از سه ماه و یک روز تا شش ماه یا جزای نقدی از یک میلیون تا ده میلیون ریال محکوم خواهد شد.
ماده??- هر کس از طریق سیستم رایانه ای یا مخابراتی اکاذیبی را منتشر نماید یا در دسترس دیگران قرار دهد یا اعمالی را بر خلاف حقیقت راساً یا به عنوان نقل قول به شخص حقیقی یا حقوقی یا مقامات رسمی نسبت دهد به نحویکه موجب تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی یا ضرر غیر شود، علاوه بر اعاده حیثیت به حبس از سه ماه و یک روز تا شش ماه یا جزای نقدی از یک میلیون تا ده میلیون ریال محکوم خواهد شد.
تبصره: جرایم موضوع مواد?? (به اسثتثنای تبصره این ماده) ?? و ?? (به استثنای نشر یا در دسترس قرار دادن اکاذیب یا نسبت دادن اعمال خلاف حقیقت که موجب تشویق اذهان عمومی یا مقامات رسمی گردد) جز با شکایت شاکی خصوصی تعقیب نمی‌شود و با گذشت وی تعقیب موقوف خواهد شد.
ماده ??- ایجاد کنندگان نقطه تماس بین المللی
موظفند امکان دستیابی به محتویات موضوع ماده ?? وبند الف ماده ?? را متوقف سازند، در غیر اینصورت به مجازات مقرر در ماده ?? همین قانون محکوم خواهند شد، سایر ارائه کنندگان خدمات اینترنتی که با علم به تخلف اشخاص فوق، خدماتی را دریافت و امکان دستیابی به این محتویات را فراهم نمایند نیز به مجازات فوق محکوم خواهند شد.
ماده??- به منظور جلوگیری از ادامه? ارائه یا انتشار محتویات موضوع ماده ??و بند الف ماده ?? ارائه کنندگان خدمات میزبانی موظفند:
الف ـ بر محتوای داده ها، اطلاعات یا خدماتی که از طریق سیستم‌های رایانه ای آنان ارائه می شود مطابق قوانین ومقررات نظارت نمایند، چنانچه عدم نظارت یا بی مبالاتی آنان منجر به ادامه? ارائه یا انتشار محتویات و خدمات ممنوعه گردد به مجازات مقرر در ماده ?? همین قانون محکوم خواهند شد.
ب ـ به محض اطلاع از وجود محتویات وخدمات ممنوعه در هر یک از سیستم های تحت تملک یا کنترل خود مراجع انتظامی را مطلع نموده و اقدامات لازم را در جهت توقف و در صورت امکان حفاظت از دادههای مربوطه به عمل آورند.
تبصره) مراجع انتظامی ذیربط موظفند امکان برقراری ارتباط الکترونیکی اشخاص حقیقی وحقوقی با آن مرجع رافراهم نمایند.
فصل پنجم : سایر جرایم
ماده??- هر کس مرتکب اعمال ذیل گردد، به حبس از سه ماه ویک روز تا یک سال یا جزای نقدی از یک میلیون ریال تا ده میلیون ریال محکوم می‌گردد.
الف ـ انتشار، توزیع، یا مورد معامله قرار دادن دادهها یا نرمافزارها یا هر نوع وسایل الکترونیکی که صرفا به منظور ارتکاب جرایم رایانه‌ای مورد استفاده قرار میگیرند.
ب ـ فروش، انتشار و در دسترس قرار دادن رمز عبور، کد دستیابی یا دادههای رایانه‌ای یا هر نوع اطلاعات مشابه به طور غیرمجاز به نحوی که به وسیله? آن سیستم رایانه‌ای یا مخابراتی یا دادههای مربوطه قابل دستیابی باشد.
تبصره- چنانچه مرتکب اعمال فوق را حرفه? خود قرار داده باشد، به هر دو مجازات محکوم خواهد شد.
فصل ششم: مقررات متفرقه
مبحث اول : مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی
ماده ??- در موارد زیر، چنانچه جرایم رایانه‌ای مندرج در این قانون، تحت نام شخص حقوقی و در راستای منافع آن ارتکاب یابد، شخص حقوقی دارای مسؤولیت کیفری خواهد بود:
الف ـ هرگاه مدیر شخص حقوقی مرتکب یکی از جرایم مندرج در این قانون شود.
ب ـ هرگاه مدیر شخص حقوقی دستور ارتکاب یکی از جرایم مندرج در این قانون را صادر نماید و جرم بوقوع پیوندد.
ج ـ هرگاه یکی از کارمندان شخص حقوقی، با اطلاع مدیر یا در اثر عدم نظارت وی، مرتکب یکی از جرایم مندرج در این قانون شود.
د ـ هرگاه مدیر، در ارتکاب یکی از جرایم مندرج در این قانون معاونت نماید.
هـ ـ هرگاه تمام یا قسمتی از موضوع فعالیت عملی شخص حقوقی، به ارتکاب یکی از جرایم موضوع این قانون اختصاص یافته باشد.
تبصره ?- منظور از مدیر در این ماده هر شخصی است که اختیار نمایندگی یا تصمیمگیری یا نظارت بر شخص حقوقی را دارا می‌باشد.
تبصره ?- مسؤولیت کیفری شخص حقوقی مانع مجازات مرتکب نخواهد بود.
تبصره ?- کلیه? فعالیتهای نهادهای دولتی که در راستای اعمال حاکمیت می‌باشد، از شمول این ماده مستثنی خواهد بود.
ماده ??- اشخاص حقوقی موضوع ماده? فوق، با توجه به شرایط و اوضاع و احوال جرم ارتکابی، میزان درآمد و نتایج حاصله از ارتکاب جرم، به ترتیب ذیل محکوم خواهند شد:
الف ـ سه تا شش برابر حداکثر جزای نقدی جرم ارتکابی؛
ب ـ چنانچه حداکثر مجازات حبس آن جرم تا پنج سال باشد، تعطیلی موقت شخص حقوقی از یک تا پنج سال؛ ج ـ چنانچه حداکثر مجازات حبس آن جرم بیش از پنج سال باشد منحل خواهد شد.
تبصره?ـ مدیر شخص حقوقی که مطابق بند ? این ماده منحل می‌شود تا پنج سال حق تأسیس یا نمایندگی یا تصمیمگیری یا نظارت بر شخص حقوقی دیگر را نخواهد داشت.
تبصره ?ـ خسارات شاکی خصوصی از اموال شخص حقوقی جبران خواهد شد. در صورتی که اموال شخص حقوقی به تنهایی تکافو نکند، مابهالتفاوت از اموال مرتکب جبران خواهد شد.
ماده??: متخلفین از بند ب ماده ?? و مواد ?? ، ??، ??، ??، ??، تبصره? یک ماده ??، ??، ?? و ?? این قانون به حبس از سه ماه و یک روز تا یک سال یا جزای نقدی از ده میلیون ریال تا صد میلیون ریال محکوم خواهند شد.
مبحث دوم : تخفیف و معافیت از مجازات
ماده ??-هر گاه مرتکبین جرایم موضوع این قانون قبل از کشف جرم یا دستگیری، مامورین تعقیب را از وقوع جرم مطلع نمایند یا به نحو موثری در کشف جرم کمک و راهنمایی کنند یا موجبات تعقیب سایرین را فراهم آورند و یا در جبران خسارت وارده مساعدت کنند در مجازات آنان تخفیف مناسب داده خواهد شد یا مجازات حبس حسب مورد معلق خواهد شد و در جرایم موضوع دسترسی غیرمجاز ـ شنود غیرمجاز ـ تخریب دادهها یا اختلال در سیستم و جعل کامپیوتری دادگاه می‌تواند مرتکب را از مجازات مقرر معاف نماید.
مبحث سوم : تشدید مجازات
ماده ??-در موارد زیر مجازات مرتکب جرایم موضوع این قانون بیش از دو سوم حداکثر مجازات حبس یا جزای نقدی مقرر قانون خواهد بود.
الف) چنانچه مرتکب از کارمندان یا کارکنان ادارات ، سازمانها یا شوراها یا شهرداری‌ها یا مؤسسات و شرکتهای دولتی ویا وابسته به دولت یا بانکها یا نهادهای انقلابی و بنیادها و موسساتی که زیر نظر ولی فقیه اداره میشوند یا دیوان محاسبات یا مؤسساتی که به کمک مستمر دولت اداره میشوند و یا دارندگان پایه قضایی و به طور کلی از اعضا و کارکنان قوای سه گانه و همچنین نیروهای مسلح و مامورین به خدمات عمومی اعم از رسمی ویا غیر رسمی باشد که به اعتبار یا حسب وظیفه یا شغل خود مرتکب یکی از جرایم موضوع این قانون شود.
ب) چنانچه جرم بر اثر تبانی بیش از دو نفر واقع شود.
تبصره- چنانچه عمل مرتکب معاونت باشد به نصف حداکثر مجازات مقرر قانونی محکوم خواهد شد.
نوشته شده توسط حامد عزیزخانی در چهارشنبه 87/7/3 و ساعت 5:51 صبح | نظرات دیگران()
